سرداب غیبت امام زمان (عجل الله و فرجه الشریف)

بسم الله الرحمن الرحیم

صلی الله علیک یا صاحب الزمان متوكل عباسی نسبت به شيعيان و دوستداران اهل بيت عليهم‌السّلام بسيار سخت‌گيری مي‌كرد. تاريخ‌نگاران نقل می ‌كنند كه هيچ يك از خلفای عباسی مانند متوكل در جمع‌آوری اخبار خاندان پيامبر صلی‌الله عليه و آله و گماردن جاسوس برای ايشان اهتمام نداشت.وقتي جاسوسان فرماندار مدينه، از ورود امام هادی عليه‌السّلام و نفوذ معنوی او در بين مردم به ويژه شيعيان، گزارش‌هايی به متوكل دادند، او بسيار نگران شد زيرا شرايط به گونه‌ای نبود كه بتواند امام هادی عليه‌السّلام را به زندان بفرستد. از اين رو به حيله و نيرنگ متوسل شد و بدون درنگ يكی از فرماندهانش را با سيصد سرباز مأمور كرد تا ایشان را به همراه خانواده‌اشان به سامرا- مركز خلافت عباسی- منتقل نمايد. بدين وسيله خليفه از هر جهت می ‌توانست امام هادی عليه‌السّلام را زير نظر داشته باشد و به همین دلیل حضرت هادی عليه‌السّلام به سامرا تبعيد شد. ايشان بيش از٢٠ سال در بدترين شرايط، زیر نظر دژخيمان عباسی در آن شهر زندگی كردند و در نهايت با توطئه‌ی متوكل در سال ٢٥٤ هجری قمری به شهادت رسيدند و پيكر پاك آن حضرت در خانه‌ی مسكونی شان به خاك سپرده شد.پس از شهادت ايشان حضرت امام حسن عسكری عليه‌السّلام در همان خانه سكونت گزيدند. در آن خانه مانند ساير خانه‌های سامرا سردابی وجود داشت كه در ايام گرم تابستان مورد استفاده قرار می ‌گرفت.طبق برخی روايات، ديدار حضرت مهدی عليه‌السّلام - امام دوازدهم- با شخصيت‌های بزرگ و قابل اطمينان شيعه در زمان حيات پدر بزرگوارش در اين خانه و در اين سرداب صورت پذيرفته است. يكي از مهم‌ترين دلایل اين ديدارها اين بوده است كه شيعيان و دوست داران مورد اعتماد امام حسن عسكری عليه‌السّلام از تولد حضرت مهدی عليه‌السّلام مطلع شوند تا پس از آن، شهادت دهند كه مهدی آل محمد صلی ‌الله عليه و آله به دنيا آمده است و آنان از نزديك او را زيارت كرده‌اند. خلفای عباسی از طريق ده ها روايت نقل شده از پيامبر صلي‌الله عليه و آله خبر داشتند كه فرزند امام حسن عسكری عليه‌السّلام بساط حكومت‌های ظالم و ستمكار را در هم خواهد پيچيد و به حكومت‌هاي ظلم و جور پایان خواهد داد. به اين لحاظ از زمان امام هادي عليه‌السّلام سخت گيری و مراقبت از خاندان عترت بيشتر شد و خلفاي عباسی هميشه در كمين بودند تا پس از تولد حضرت مهدی عليه‌السّلام او را به شهادت برسانند. آنان گمان می ‌كردند كه با سپاه و لشکر و سرباز و شمشير مي‌توانند نور خدا را خاموش كنند اما مشيت الاهي بر اين بودكه تولد حضرت مهدی عليه‌السّلام همانند تولد حضرت موسی عليه‌السّلام به صورت پنهاني باشد، در چنين محيط وحشت و اضطرابی و در كنار شمشيرهای آخته‌ی دشمنان، آخرين حجت خدا به دنيا بيايد و او به دنيا آمد. اين، وعده‌ی خدای بزرگ بود. خدايی كه هيچ گاه در وعده‌ی خود تخلف نمی ‌كند، اين بار نيز به وعده‌اش عمل نمود و در ميان آتش كينه و امواج دشمنی شيطان صفتان او را به دنيا آورد. با اين وجود دشمنان همچنان در تلاش براي دست‌يابی به حضرت مهدی عليه‌السّلام بودند. حتی سال‌ها پس از شهادت امام حسن عسكری عليه‌السّلام خلفای عباسی منزل امام زمان عليه‌السّلام را زير نظر داشتند و هر از چندگاهی به طور ناگهانی به آنجا حمله می کردند تا بتوانند حضرت مهدی عليه‌السّلام را دستگير كنند.وقتی در جريان شهادت امام حسن عسكری عليه‌السّلام، امام زمان عليه‌السّلام كه كودكی پنج ساله بودند بر پيكر پدر نماز خواندند، تقريباً بر همگان- چه دوست و چه دشمن- آشكار شد كه حضرت مهدی عليه‌السّلام با وجود مراقبت‌هاي دژخيمان عباسی به دنيا آمده و جانشين امام حسن عسكری عليه‌السّلام مشخص شده است. شهادت امام يازدهم نه تنها از شدت فشارهای حکومت عباسی کم نکرد بلكه بر جست و جوی آنان براي يافتن امام زمان عليه‌السّلام نيز افزود.روزی معتمد- شانزدهمين خليفه‌ی عباسی- سربازانش را به سامرا فرستاد تا به صورت ناگهاني به خانه امام زمان عليه‌السّلام يورش برند و در صورت يافتن وي، ايشان را دستگير كنند. جهل و نادانی خليفه باعث شده بود كه او نيز مانند پدرانش كوردل باشد و لشکری فراوان را عازم خانه‌ی امام حسن عسكری عليه‌السّلام نمايد. يكی از سربازان واقعه را چنين شرح می ‌دهد: « وقتی وارد حياط خانه شديم و بخش‌های مختلف را بازرسی كرديم و به در سرداب رسيديم از درون سرداب صدای تلاوت قرآن مي‌آمد. سربازان متوجه شدند كه امام زمان عليه‌السّلام در سرداب است و به دستور فرمانده سرداب را به محاصره كامل درآورديم و در پشت در منتظر خروج امام زمان عليه‌السّلام شديم. پس از مدتی حضرت مهدی عليه‌السّلام از سرداب بيرون آمد و از مقابل همه ما عبور كرد و در كوچه‌های سامرا ناپديد شد. حتي يك نفر از سربازان جرأت نكرد كه به ایشان تعرض كند. وقتي امام زمان عليه‌السّلام كاملاً از چشم همه ی ما دور شد فرمانده به افرادش دستور داد تا وارد سرداب شوند و كار را يكسره كنند. يكي از سربازها گفت: قربان مگر نديديد كه او از سرداب خارج شد؟ فرمانده‌ی دژخيمان به محض شنيدن اين سخن و با آشفتگي و نگراني گفت: من كسی را نديدم ولی اگر شما او را ديديد چرا دستگيرش نكرديد؟ ديگر سربازان گفتند: ما گمان كرديم كه شما لزومی در دستگيری او نمي‌بينيد. زيرا او از جلوی چشمان خود شما رد شد ؟! » آری چشمی كه بر حقايق بسته شود او را نمي‌بيند و قلبي كه ياد خدا در آن نباشد او را باور نمی ‌كند.قرآن كريم می ‌فرمايد: « وَالّذين كَذَّبُوا بِآياتِنا صُمٌّ و بُكمٌ في الظُّلمات... »و كسانی كه نشانه‌های ما را تكذيب كردند، در تاريكی ‌های كفر، كر و لال‌اند. (انعام/ ٣٩) از اين تاريخ به بعد اين سرداب در ميان مردم به سرداب غيبت مشهور شد. اين در حالی بود كه سال ها پيش يعنی در سال 260 هجری قمري و به دنبال شهادت امام حسن عسكری عليه‌السّلام دوران غيبت صغرای امام زمان عليه‌السّلام آغاز شده بود.سرداب مطهر، از آن جهت كه محل سكونت و عبادت سه امام معصوم يعنی حضرت هادی، امام حسن عسكری و امام زمان عليهم‌السّلام بوده، همواره در طول تاريخ مورد توجه و احترام دوست داران اهل بيت بوده است. علاوه بر اين، بزرگواراني همچون نرجس خاتون مادر امام زمان عليه‌السّلام و حكيمه خاتون عمه‌ي امام حسن عسكری عليه‌السّلام نيز سال ها در اين مكان زندگي و عبادت كرده‌اند. گفتنی است در اين مكان شريف آرامگاه عده¬ای از نزديكان اهل بيت رسالت قرار دارد كه بر اهميت و ارج سرداب مطهر بيش از پيش می ‌افزايد. بر اين اساس همه‌ی شيعيان پس از زيارت مرقد نورانی آن دو امام هدايت گر، در اين سرداب به نيايش و عبادت می ‌پردازند و در اين مكان با امام زمان عليه‌السّلام احساس قرب و نزديكي بيشتری می ‌كنند زيرا اين جا از بهترين مکان ها برای توسل و ابراز ارادت به آن بزرگوار می ‌باشد. اين سرداب مانند ساير مكان های مقدس داراي آداب ويژه‌ای است. مرحوم محدث قمی صاحب كتاب مفاتيح الجنان در بخش آداب سرداب مطهر می ‌فرمايد: « در هنگام ورود به اين سرداب مقدس همانند ورود به قبور شريف ائمه عليهم‌السّلام بايد اذن دخول خواند و با زيارت: «السلام عليك يا خليفه الله» دعا را آغاز نمود. »گفتنی است كه اكثر آداب زيارت سرداب مقدس به امام زمان عليه‌السّلام اختصاص دارد. به اين جهت احترام به سرداب مطهر راهی است براي اظهار دوستی و محبت به امام عصر عليه‌السّلام. زيرا او فريادرس درماندگان و گم‌گشتگان و دورافتادگان از حقيقت است.تشنگان به شوق ديدار حضرتش در دوران غيبت از دور و از نزديك، ردّپای ایشان را در سرداب مطهر می جویند تا با لطف خدا، چهره ی مهربان حضرت را زيارت كنند و از الطاف ایشان بیشتر بهره ببرند. البته اين اتفاق بارها و بارها در سامرا و در سرداب مطهر به وقوع پيوسته تا اين نيك¬بختان و سعادت¬مندان، که ایشان را زیارت کرده ‌اند سفيرانی باشند كه به ديگران خبر یاری و دستگيری ایشان از شيعيانشان را برسانند. آری ! آفتاب گهگاه، از پس ابرهای تيره سر بر می ‌آورد و برآنانی می ‌تابد كه عمر خويش را بر دوستی امام زمان عليه‌السّلام سپری كرده‌اند و چه مكانی بهتر از سرداب مطهر.صبر کن حافظ به سختی روز وشب عاقبت روزی بیابی کام را بياييم چشم بر هم نهيم، به نشانه ی ارادت دست بر سينه بگذاريم و خودمان را در سرداب مطهر احساس كنيم. چشم هایمان را بر چارچوب چوبين در ورودی بنهيم. ديوار سرداب را با دست هایمان به آرامی لمس كنيم و به نشانه تبرك بر سرورويمان بكشيم و ديوارهای غبارگرفته و چلچراغ آويخته را كه بارها و بارها او را زيارت كرده‌اند به شهادت بگيريم و بگوييم: « مولای من ! اگر روزگار ظهور تو را دريابم و در آن حال تو را درك كنم، مثل همیشه دوستدارت خواهم بود و تا پاي جان تو را ياری خواهم كرد. » اللهم عجل فرجه و سهل مخرجهبرای سلامتی وتعجیل در فرج آقا امام زمان (عجل الله فرجه الشریف)٧صلوات مزین به ((عجل فرجهم ))بفرستید. اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم